आरोप लगाइएको समाचार लेख्ने पत्रकार केपी ढुंगानालाई केही व्यक्तिहरुले तथानाम गाली तथा ज्यान
मार्ने धमिक दिएका छन । खास गरि शनिबार पत्रकार विजय कुमारको लेख प्रकाशित भएपछि
धम्किको क्रम बढेको ढुंगानाले बताएका छन । पबकार ढुंगानाका अनुसार विजय कुमारको निगाहपूर्ण
विचारले आज मार्छु भन्ने फोनकलको बाढी आयो। उहाँलाई धन्यवाद। हिजो लाउडमा कान्डमा
गिरिजाप्रसाद कोइरालालाई नेपाल साप्ताहिका दर्जनौं पटक आरोप लगाएर अन्तिममा माफ पाउँ
गिरिजाबाबु भनेर माफी मागेका उहाँले पत्रकारलाई न्यायाधीशाझै पुष्टी गर भनेर चुनौती दिनुभयो।
धन्य छ तपाईको अनुभव। ढुंगानाले भनेका छन । उनलाई धम्क दिने नम्बरहरु
९७१५५१७६९२०२, ९७१५२९८१४१७७,९७१५५८५५०२६०,६०१०६६२६६४०, ९८६८४६५०९०, ८५२६१००८७३७,
७१५२९८१४१७७, ९७१५२६३५७९७३, ९७१५५१३८६२४४, ९७१५५२४६३८४०, ९७१५२९४१४८४२, ९८४३३१२४२,
लगायतका फ्रइभेट नम्बर भन्दै नम्बर नखुलेकाहरुवाट ज्यान मार्ने धम्की सहितको फोन आएको बताएका
छन । उनले थाहा छैन काल कसको हातमा लेखेको छ काल। हिजो पनि भिडेको हो। सत्यमा डर छैन।
भनेका छन । नेपाल पत्रकार महासंघले भने यो घटनाका बारेमा अहिलेसम्म मुख खोलेको छैन ।
एउटा पत्रकारले पूर्ण रुपमा बिबेक प्रयोग नगरी समाचार छाप्यो भनेर उस्को ज्याननै मार्ने धम्की दिन पछी नपर्ने
बिध्वानहरुलाई खै के भन्ने ......?
बिध्वानहरुलाई खै के भन्ने ......?
http://muldharnews.com/2014/03/
If the story covered in this article is TRUE (now a days we cannot trust news) there are couple of points to be notices:
1. ‘मैले पहिला ५० हजारसम्म तलबमा काम गरेँ। अहिले खालि छु। सेवाका लागि यहाँ १० हजारमै काम गर्दिन्छु,’ अप्सरालाई उद्धृत गर्दै दिलशोभा भन्छिन्, ‘आठ हजार दिने गरी काम लगाएको हुँ।’
2. ७/८ वर्ष बालबालिकाको क्षेत्रमा काम गरेकी अनुभवी कर्मचारी पाएर दिलशोभा दंग थिइन्। अप्सराले संस्था व्यवस्थित गरेर लाने र एकजना बच्चा बराबर वार्षिक दुईलाख रुपैयाँसम्म सहयोग पाउन सकिने बताइन्।
3. खटपट हुनुभन्दा अघि नै अप्सरा केटाकेटीहरुसँग घुलमिल भइसकेकी थिइन्।
4. दिलशोभा र अप्सराको खटपट बढेर भान्छा अलग्गिइसकेको थियो। दिलशोभा आमा र केटाकेटीलाई पकाउने माथिल्लो तलाको भान्छामा नै खान थालिसकेकी थिइन्। अप्सराले पनि मोबाइलमा, आफ्नो ल्यापटपमा सकेजति संवाद र भिडियो रेकर्ड गर्न थालिन्।
4. संस्थाको काममा उनीहरुले सघाउन थालेपछि, अप्सरा भूमिका विहीन हुँदै गइन् र अन्तत: महिना दिन नपुग्दै आठ हजार तलब लिएर आमाको घरबाट बिदा भइन्। अप्सरासँगै आनी संगीता तामाङले पनि आमाको घर छाडिन्।
5. संस्थाबाट निस्केपछि अप्सराले आफूसँग भएका रेकर्डहरु आफ्नो मनले खाएका मानिस र एनजिओकर्मीलाई देखाइन्।
6. उद्धार हुनु दुई दिनअघि दिलशोभाबिरुद्धको उजुर र फोन रेकर्ड सम्मिलित इमेल केही सञ्चारगृहलाई पठाइएको थियो। सेतोपाटीलाई पनि त्यो इमेल आएको थियो।
Here it is clear that Apsara is educated and professional. But why she worked just for Rs. 8000 if she was geting Rs. 50,000.00. And in Nepal it is not possible to pay Rs. 50,000 to such staff (if it is not $$$ earning organization)
Once she enter the organization she informed Dilshova that they can get Rs. 200,000.00 per child per year.
She worked there for less than a month. But she recorded all the activities on her laptop.
That means Apsara enter the organization with bad intention. (Or someone is there to encourage her)
So authority has to investigate on this matter as well.
1. ‘मैले पहिला ५० हजारसम्म तलबमा काम गरेँ। अहिले खालि छु। सेवाका लागि यहाँ १० हजारमै काम गर्दिन्छु,’ अप्सरालाई उद्धृत गर्दै दिलशोभा भन्छिन्, ‘आठ हजार दिने गरी काम लगाएको हुँ।’
2. ७/८ वर्ष बालबालिकाको क्षेत्रमा काम गरेकी अनुभवी कर्मचारी पाएर दिलशोभा दंग थिइन्। अप्सराले संस्था व्यवस्थित गरेर लाने र एकजना बच्चा बराबर वार्षिक दुईलाख रुपैयाँसम्म सहयोग पाउन सकिने बताइन्।
3. खटपट हुनुभन्दा अघि नै अप्सरा केटाकेटीहरुसँग घुलमिल भइसकेकी थिइन्।
4. दिलशोभा र अप्सराको खटपट बढेर भान्छा अलग्गिइसकेको थियो। दिलशोभा आमा र केटाकेटीलाई पकाउने माथिल्लो तलाको भान्छामा नै खान थालिसकेकी थिइन्। अप्सराले पनि मोबाइलमा, आफ्नो ल्यापटपमा सकेजति संवाद र भिडियो रेकर्ड गर्न थालिन्।
4. संस्थाको काममा उनीहरुले सघाउन थालेपछि, अप्सरा भूमिका विहीन हुँदै गइन् र अन्तत: महिना दिन नपुग्दै आठ हजार तलब लिएर आमाको घरबाट बिदा भइन्। अप्सरासँगै आनी संगीता तामाङले पनि आमाको घर छाडिन्।
5. संस्थाबाट निस्केपछि अप्सराले आफूसँग भएका रेकर्डहरु आफ्नो मनले खाएका मानिस र एनजिओकर्मीलाई देखाइन्।
6. उद्धार हुनु दुई दिनअघि दिलशोभाबिरुद्धको उजुर र फोन रेकर्ड सम्मिलित इमेल केही सञ्चारगृहलाई पठाइएको थियो। सेतोपाटीलाई पनि त्यो इमेल आएको थियो।
Here it is clear that Apsara is educated and professional. But why she worked just for Rs. 8000 if she was geting Rs. 50,000.00. And in Nepal it is not possible to pay Rs. 50,000 to such staff (if it is not $$$ earning organization)
Once she enter the organization she informed Dilshova that they can get Rs. 200,000.00 per child per year.
She worked there for less than a month. But she recorded all the activities on her laptop.
That means Apsara enter the organization with bad intention. (Or someone is there to encourage her)
So authority has to investigate on this matter as well.
Happy, Angry and Sad Over Dil Shova
Reshma singh
Setopati-Monday, March 03 , 2014 |
The news this morning made me happy, shocked me, angered me and saddened me at the same time.
I was flooded with a deluge of emotions, because for one reason I was in some way associated with Ama
Ghar, appreciated Dil Shova’s attempt but at the same time was disgusted by the way it was managed.
As part of my social work field work for my freshman year at Mega College, I was placed by my college
administration to work as a volunteer at Dil Shova’s Ama Ghar. It was an exciting moment for me because
I had heard a lot about Dil Shova’s work on media and was looking forward to visiting Ama Ghar. On the 5th
of this month, I had my first visit to Ama Ghar with excitements high and a desire to learn from a celebrity
social worker the art of serving.
But the very first visit shattered everything. When I and some other volunteers from my college went there,
the first word that came to my mind was “Limbo.” There was nobody for us to report to, nobody to tell us
what to do, the institution reeked of urine and feces, the children dirty, uncared for and without slippers,
verily like a 19th century British orphanage with Dickensanian nightmare. It filled me with disgust and hatred.
Hatred not only for the founder of the NGO but even towards Bijay Kumar whose coverage of Ama Ghar I
had watched the night before on YouTube.
One the second visit I met with Dil Shova with ire and hatred deep seated in the core of my heart. But surprise! The moment she started speaking most of my anger was gone; she emanated such warmth
and love that she reminded me of my grandmother who is not suave and sleek, who doesn’t know much
about health and hygiene, who doesn’t know much of the legal obligations that has to be fulfilled, who
cleans a kid’s running nose and feds him/her only after wiping it with her sari, who has a whole lot of good
intention in her heart but is oblivious of the fact that just having a heart of gold and pure intentions is not
just everything. Over the days I realized that unlike in Charles Dickens novels where the head of the
orphanages dined in ambrosia and underfed the kids, Dil Shova was having the same food that the old
mothers and kids were having, she was not indulging herself in things that the inmates of her organization
did not have access to. She was like one of those lower middle class Nepali mother for whom survival is
more important than getting proper health and hygiene, for whom it is more important to get the kids and
mothers go to bed with a full tummy than to get other amenities of life which might be basic necessity
for some of us but for most Nepali is a luxury. At one moment I had a desire to secretly photograph dire
situation that was in the NGO, at other times I would think of other street children who sleep in the cold
Kathmandu street with their stomach rumbling. I was having a deluge of mixed emotions. At moments
I would plan on informing news programs like “Khabar Bhitra ko Khabar”, and at other times I would not
get enough of thinking the great work this lady had put up.
Once I even took a friend of mine who is at a medical school to access the condition of the old mothers and
he said with grim look on his face “I feel pity for them but they are all a living house of disease and it scares
me about the health of the young kids in here as the whole environment is extremely infectious.” But he
was quick to add with a wry smile “It looks like one of our government hospitals.” All I could say was “OK,
I got it.” I have been working with the people in there for about a month now, I have talked with the old
mothers, I have helped the kids in their education, I have talked with them, even brought a kid to stay
with my family for a couple of days, taken some clothes and chocolates for them, put shoes on the
feet of some bare footed kids, build a kind of rapport with them, and I know their situation is dire, extremely
dire which needs immediate attention, but nowhere could I smell the rat about anything like sex abuse.
That is way too farfetched and dishonest thing to say.It might be a little condescending on my part, but in
the recent turn of events Dil Shova’s situation reminded me of the movie The God Must Be Crazy where
a bushman hunts a domestic animal because he was hungry failing to understand that in the civilized
world it constitutes a crime. If Dil Shova is guilty, then she is guilty of daring to start an NGO without
being educated enough to understand the legal parameters that she should have placed her program into,
she is guilty of treating the kids and the old mothers like they would be treated in Bhagwan Koirala’s
teaching hospital, she is guilty of running it like a family of a lower middle class person, she is guilty of
having good intentions and bad plans, she is guilty of not having the media skill of Rabindra Mishra,
she is guilty of not having the far-sightedness of Anuradha Koirala, she is guilty of daring to do something
worthwhile while the so-called elites of Kathmandu cozily watched “Jhola” at QFX and discussed the
plight of Nepali women over popcorn and coffee; she is guilty of many more things like this.
Finally, I am happy that this came in the news because it broached up a new discourse regarding how an
elder home or an orphanage should be operated but it saddens me that it came at such a big price for
a lady who has a heart of gold. I concede Ama Ghar may not be the ideal place for orphans and old
mothers to live in, but does the government have a better option?
I was flooded with a deluge of emotions, because for one reason I was in some way associated with Ama
Ghar, appreciated Dil Shova’s attempt but at the same time was disgusted by the way it was managed.
As part of my social work field work for my freshman year at Mega College, I was placed by my college
administration to work as a volunteer at Dil Shova’s Ama Ghar. It was an exciting moment for me because
I had heard a lot about Dil Shova’s work on media and was looking forward to visiting Ama Ghar. On the 5th
of this month, I had my first visit to Ama Ghar with excitements high and a desire to learn from a celebrity
social worker the art of serving.
But the very first visit shattered everything. When I and some other volunteers from my college went there,
the first word that came to my mind was “Limbo.” There was nobody for us to report to, nobody to tell us
what to do, the institution reeked of urine and feces, the children dirty, uncared for and without slippers,
verily like a 19th century British orphanage with Dickensanian nightmare. It filled me with disgust and hatred.
Hatred not only for the founder of the NGO but even towards Bijay Kumar whose coverage of Ama Ghar I
had watched the night before on YouTube.
One the second visit I met with Dil Shova with ire and hatred deep seated in the core of my heart. But surprise! The moment she started speaking most of my anger was gone; she emanated such warmth
and love that she reminded me of my grandmother who is not suave and sleek, who doesn’t know much
about health and hygiene, who doesn’t know much of the legal obligations that has to be fulfilled, who
cleans a kid’s running nose and feds him/her only after wiping it with her sari, who has a whole lot of good
intention in her heart but is oblivious of the fact that just having a heart of gold and pure intentions is not
just everything. Over the days I realized that unlike in Charles Dickens novels where the head of the
orphanages dined in ambrosia and underfed the kids, Dil Shova was having the same food that the old
mothers and kids were having, she was not indulging herself in things that the inmates of her organization
did not have access to. She was like one of those lower middle class Nepali mother for whom survival is
more important than getting proper health and hygiene, for whom it is more important to get the kids and
mothers go to bed with a full tummy than to get other amenities of life which might be basic necessity
for some of us but for most Nepali is a luxury. At one moment I had a desire to secretly photograph dire
situation that was in the NGO, at other times I would think of other street children who sleep in the cold
Kathmandu street with their stomach rumbling. I was having a deluge of mixed emotions. At moments
I would plan on informing news programs like “Khabar Bhitra ko Khabar”, and at other times I would not
get enough of thinking the great work this lady had put up.
Once I even took a friend of mine who is at a medical school to access the condition of the old mothers and
he said with grim look on his face “I feel pity for them but they are all a living house of disease and it scares
me about the health of the young kids in here as the whole environment is extremely infectious.” But he
was quick to add with a wry smile “It looks like one of our government hospitals.” All I could say was “OK,
I got it.” I have been working with the people in there for about a month now, I have talked with the old
mothers, I have helped the kids in their education, I have talked with them, even brought a kid to stay
with my family for a couple of days, taken some clothes and chocolates for them, put shoes on the
feet of some bare footed kids, build a kind of rapport with them, and I know their situation is dire, extremely
dire which needs immediate attention, but nowhere could I smell the rat about anything like sex abuse.
That is way too farfetched and dishonest thing to say.It might be a little condescending on my part, but in
the recent turn of events Dil Shova’s situation reminded me of the movie The God Must Be Crazy where
a bushman hunts a domestic animal because he was hungry failing to understand that in the civilized
world it constitutes a crime. If Dil Shova is guilty, then she is guilty of daring to start an NGO without
being educated enough to understand the legal parameters that she should have placed her program into,
she is guilty of treating the kids and the old mothers like they would be treated in Bhagwan Koirala’s
teaching hospital, she is guilty of running it like a family of a lower middle class person, she is guilty of
having good intentions and bad plans, she is guilty of not having the media skill of Rabindra Mishra,
she is guilty of not having the far-sightedness of Anuradha Koirala, she is guilty of daring to do something
worthwhile while the so-called elites of Kathmandu cozily watched “Jhola” at QFX and discussed the
plight of Nepali women over popcorn and coffee; she is guilty of many more things like this.
Finally, I am happy that this came in the news because it broached up a new discourse regarding how an
elder home or an orphanage should be operated but it saddens me that it came at such a big price for
a lady who has a heart of gold. I concede Ama Ghar may not be the ideal place for orphans and old
mothers to live in, but does the government have a better option?
Shoney Sharma · Long Island City, New York
What a thoughtful piece of writing!
I think that all those who are running amok with half-baked, probably totally baseless rumors at this time are petty, small-minded people. Even if, as Reshma says, some of the weaknesses (such as poor management, lack of training and knowledge about how to run such a place in the "standard" ways) are real, they are weaknesses, not crimes. In fact, even if some of the weaknesses technically count as crime, any intelligent person must know how to understand them in their full context.
So, I think it is blatant jealousy that makes people magnify Dil Sobha's minor mistakes and ignore all the selfless service that she has delivered for so many people and for so long. Anyone who is quick to blame or believe in these rumors should try to feed a few homeless people for at least few days before they count themselves as judges of the situation. They should be ashamed of themselves.
I think that all those who are running amok with half-baked, probably totally baseless rumors at this time are petty, small-minded people. Even if, as Reshma says, some of the weaknesses (such as poor management, lack of training and knowledge about how to run such a place in the "standard" ways) are real, they are weaknesses, not crimes. In fact, even if some of the weaknesses technically count as crime, any intelligent person must know how to understand them in their full context.
So, I think it is blatant jealousy that makes people magnify Dil Sobha's minor mistakes and ignore all the selfless service that she has delivered for so many people and for so long. Anyone who is quick to blame or believe in these rumors should try to feed a few homeless people for at least few days before they count themselves as judges of the situation. They should be ashamed of themselves.
Tahal Jirel shared Voice Post's photo.
सत्य भन्ने हो भने मैले यि पङ्तिहरु सबै पढ्न सकिन किन अल्छि लागेर हो वा किन मलाई नै थाहा भएन?
दिलशोभाका नाममा
यौन दुराचारको आरोप झेलिरहेकी दिलशोभाको फोन रेकर्डमा उल्लेख गरिएको मन्दिरअगाडि पुगेर म उभिएँ । कालिमाटीको व्यस्त सडक छेवैमा रहेको गणेश मन्दिरछेउ म जिन्सपाइन्ट र नर्थफेसको कालो ज्याकेटमा थिएँ । तर मलाई कसैले बोलाएन न कोही लिन नै आए । शनिबारको सिमसिमे झरीले रुझाउन थालेपछि कथित आरोपले छटपटाइरहेकी दिलशोभालाई सम्झदै ब्लक छापेको गल्लीभित्र छिरेँ । फोन रेकर्डअनुसार यही गल्लीबाट बाहिर उभिएकी महिलालाई लिन कोही आउनुपथ्र्यो, तर यहाँ कोही आएनन् । मन्दिरको ठ्याक्कै पछाडि घरको भुइँतलाको कोठामा पुग्दा खाटमा पल्टिरहेकी एउटी वृद्धा देखिइन् । धुम्म परेको दिन झनै लोडसेडिङले गर्दा कोठा मधुरो थियो । अनुहार चाउरी परेकी, निकै दुब्ली अँध्यारामा पनि निकै गोरी देखिन्थिन् । उनी मसँगैको सोफामा बसिन् र मेरा दुवै हात च्याप्प समाइन्, 'लौ बाबु, दिलशोभा नानीलाई जोगाउनुपर्यो, मेरो कारणले उनको जिन्दगी नै खेर जाने भयो, उनले जीवनभरि गरेका पुण्यजति सबै बालुवामा पानी हालेजस्तै भए ।' उनका आँखाबाट खसेको आँसुले मेरा औंलाहरू भिजे । म चुपचाप सुनी मात्रै रहेँ ।
उनी थिइन्, ७९ वर्षीया राधिका मानन्धर । पछिल्ला केही दिनयता सबैको ध्यान केन्दि्रत गर्दै आएको समाजसेवी दिलशोभा श्रेष्ठको 'यौन दुराचार' प्रकरणकी अर्को मुख्य पात्र । दिलशोभाले यिनै वृद्धाकहाँ राति सुत्नका लागि आमाघरका महिला पठाइदिएकी थिइन् सहयोगका लागि । खबर प्रकाशित भयो, दिलशोभाले यौन दुराचारका लागि आमाघरका महिलाहरू राति अन्यत्र सुत्न पठाउँछिन् भनेर । यत्रो प्रकरणमा मुछिएकी यी वृद्धा थिइन् मेरी श्रीमतीकी हजुरआमा अर्थात् मेरी बूढी सासू ।
वसन्तपुरदेखि पश्चिमतर्फ रहेको चसान्द टोल पुख्र्याैली भएका मानन्धरहरू धेरै पहिल्यै कालिमाटी झरेर व्यापार-व्यवसायमा सामेल थिए । मेरा बूढा ससुरा हरिहर मानन्धरका बाजेहरू पनि त्यो बेलाको सहरी घेरा मानिने विष्णुमती काटेर कालिमाटीमा व्यापार जमाउन आइपुगे । बाजे-ससुराका पालामा उहाँको परिवार चि साहु अर्थात् नुन व्यापारीका नामले त्यो क्षेत्रमा प्रसिद्धी कामाएका थिए । खाद्य संस्थानको चामल, आयल निगमको मट्टितेल र साल्ट ट्रेडिङको आधिकारिक बिक्रेता भएकाले समाजमा यो परिवारको स्थान उचो थियो ।
झन्डै ३० वर्षअगाडि राधिका मालाई पाठेघरको समस्या देखियो । उपचार क्रममा उहाँलाई २४ पटक भारतको भेलोर लगियो, ४ पटक अप्रेसन भयो । १३ वर्षअघि बाजे-ससुराको मृत्युपछि उहाँमा अन्य जटिल समस्या पनि देखिन थाले । बेहोस हुने, बढी रिसाउने, एकोहोरो जिद्धी गर्ने, बारम्बार बिरामी हुने क्रम चलिरह्यो । कान्छी छोरी-ज्वाइँ डाक्टर भएकाले उहाँले गर्न सक्ने सबै गर्नुभयो । आमालाई नयाँ घरमा राख्दा राम्रो हुन्छ कि भन्ने आशाले छोराहरूले उहाँकै लागि भनेर नयाँ घर बनाइदिए । घरको झ्यालढोकादेखि लिएर रङ र बत्तीसमेत उहाँकै रोजाइअनुसार राखिए । तर किन हो कुन्नि त्यो घरमा सर्न उहाँ मान्दै मान्नुभएन । तीर्थ लैजाने, सतसंगतमा बानी बसाउने गर्दै रहे, तर पनि उहाँमा अचम्मको बानी विकास हुँदै गयो । उहाँको सेवाका लागि भनेर ल्याइएका महिलाहरू विश्वासिला र चिनेजानेको हुनुपर्ने अनिवार्य सर्त थियो, किनकि उहाँ झपक्कै गहना लगाउन मन पराउनुहुन्थ्यो । जीउमा ४-५ तोलाका सिक्री, टप, औंठी, बाला कहिल्यै छुट्दैनथे । छोरा-बुहारी र आफन्तहरूलाई पनि सबैभन्दा ठूलो चिन्ता उहाँको गहनाको थियो । कतै गहना लुट्न आएकाले उहाँमाथि आक्रमण नगरून् । उहाँको कोठाबाट गहना, पैसा हराउने क्रम पनि बढिरहेको थियो । ८-९ महिनाअघि मात्रै तीनजना युवाले झन्डै एक लाख पर्ने हीराको टप, दुई तोलाको सिक्री र औंठी दिउँसै चोरेर भागेका थिए ।
सधैं बिरामी भइरहने हुनाले मेरा छोरीहरू उहाँलाई बिरामी मा भन्छन् । छोरा-बुहारीहरू काममा व्यस्त, नाति-नातिनाहरू पनि कोही विदेशमा कसैको बिहे भइसकेको, अनि बूढीको एकोहोरो जिद्धी स्वभावले गर्दा घरमा बेला-बेला खटपट पनि पर्ने गथ्र्यो । चार वर्षअगाडि उहाँ कसैलाई खबरै नगरी दिलशोभाको आमाघर पुग्नुभएछ । छोराछोरीले अनेक गर्दा पनि नमानेपछि अन्ततः २ हप्तापछि घर र्फकनुभयो । त्यसपछि जब मन बहलाउनुपर्यो कि उहाँ त्यतै जान थाल्नुभयो । यो चार वर्ष अवधिमा उहाँ जम्मा चारपटक बस्ने गरेर जानुभयो, एकपटक एक हप्ता बाँकी दुईपटक ३-४ दिन गरी । उहाँ आमाघरको विशेष कार्यक्रम र दिलशोभाको जन्मदिनको अवसर पारेर छोरा-बुहारीहरूसँग गइरहनुहुन्थ्यो । दिलशोभा नानीकहाँ जाँदा माइतीमा गएजस्तो लाग्थ्यो रे उहाँलाई ।
बाहिर सिमसिमे पानी अझै रोकिएको थिएन, आधाजसो रुझेका कपडा टकटकाउँदै अधबैंसे उमेरकी एउटी महिला कोठाभित्र छिरिन् । 'ए मिरा, आयौ ?' राधिका माले यति भन्दा-नभन्दै हातको सानो ब्याग कुनामा राखेर हामी दुवैलाई उनले नमस्कार गरिन् । 'बाबुले चिन्नुभयो ? पत्रिकामा नाम आएको नानी यिनै हुन् नि ।' अस्ति दिलशोभाले नचाहिने काममा लगायो भनेर भन्ने । धर्मकुमारी थापा, अर्थात दिलशोभाले राति मेरी बूढी सासूकहाँ राति सुत्नका लागि पठाइदिएकी सहयोगी । उनी शान्त थिइन्, फुङ्ग उडेको उनको अनुहारमा कुनै शृङ्गार थिएन, न त गरगहना नै । राधिका मा बोलिरहँदा उनी हाम्रो कुरा सुनेर बसिरहिन् । कालिमाटीका घरमा उनलाई सबैले मिरा भन्थे । दुई हप्ताअघि मात्रै मैले पहिलोपटक उनलाई भेटेको थिएँ । बिहानै मारवाडी साहुकहाँ सुरक्षाकर्मीको काम गर्थिन्, त्यहाँबाट मासिक आठ हजार तलब आउँथ्यो । उनी भन्थिन्, 'दसैं-तिहार चाडबाड केही भन्न नपाइने । त्यसपछि आमाघर गयो, दस किलो चामलको भात पकाएर साँझ नछिप्पिँदै कालिमाटी कुरुवा बस्न आउने ।' उनकी एउटी छोरी थिइन्, उनी होस्टलमा बसेर १२ कक्षा पढ्थिन्, त्यतिखेर म सबैभन्दा यही कुराले प्रभावित भएको थिएँ, 'हजुर मलाई खानबस्न त मिलेकै छ, यो कमाइले छोरीको फिस र होस्टल खर्च धानेको छु ।' त्यो दिन उनी उत्साहित देखिन्थिन् ।
मिरा दिदीलाई यसो हेरेँ, उनी केही नबोली एकोहोरो मलाई हेरिरहेकी थिइन् । 'मैले त माफी मागे हुन्छ भनेको बाबु, तर यो मिरा त मान्दै मान्दिन, यिनीहरूलाई मुद्दा हाल्नुपर्छ पो भन्छे,' मा बोल्नुभयो । मिरा दिदी बोलिन्, 'अड्डा-अदालत कहाँ जानुपर्ने हो, जाने हो सर । हामी दुःखी मानिसलाई झनै दुःखी बनाउने । हाम्रो इज्जतमाथि खेल्ने । हाम्रा लागि पनि न्यायनिसाफ त बाँचेकै होला नि,' उनी आक्रोशित बनिन् ।
राधिका माको सहयोगका लागि दिलशोभाले पठाइदिएकी मिरा दोस्रो महिला थिइन्, अलि पहिले एउटी वृद्धा आएकी थिइन्, तर उनी धेरै दिन बसिनन् रे, मैलेचाहिँ उनलाई कहिल्यै देखिनँ । मिरा भने माघको १६ गतेबाट यहाँ बस्न आएकी रहिछन् । दिलशोभाले फोनैबाट यस्तो लुगा लगाएकी महिला आउँछे भनेपछि राधिका मा मन्दिर छेवैमा कुर्नुभएछ, तर उनी त तरकारी बजारमा पो पुगिछन् । पहिलोपटक भेट नभएपछि दोस्रोपटक दिलशोभा आफैंले मन्दिर अगाडिसम्म मिरालाई छाडेर आएकी रहिछन् ।
मिराको कुरा सुनेपछि मैले दिलशोभालाई फोन गरेँ । उहाँको स्वर दबेको र निकै थाकेजस्तो लाग्थ्यो । म राधिकाको नातिनी-ज्वाइँ भनेर परिचय दिएपछि उहाँ फोनैमा रुन थाल्नुभयो । 'खै बाबु के सोचेर आमाको सेवा गरूँ भनेको थिएँ, के भयो-भयो,' उहाँ झन् रुन थाल्नुभयो । मैले दिलशोभालाई कहिल्यै भेटेको छैन, टाढाबाट देखेको मात्रै थिएँ, फोनमा बोलेको पनि यो नै पहिलोपल्ट थियो । तर उहाँको सामाजिक कामका बारेमा चाहिँ मलाई जानकारी थियो । मलाई यति जानकारी पनि थिएन कि राधिका मा बेला-बेला बस्न जाने वृद्धाश्रम त्यही दिलशोभाकै हो भन्ने पनि ।
फोनमा दिलशोभाले भन्नुभयो, 'बाबु, आमा आफ्नो घरको त्यत्रो सुखसुविधा त्यागेर पनि हामीकहाँ रमाएको देख्दा मलाई औधी खुसी लाग्थ्यो । म उहाँलाई आमाजस्तै मान्थेँ र उहाँको समस्या देख्दा कसरी सेवा गरूँ जस्तो लाग्थ्यो । आमाका लागि राति सुत्ने सहयोगी चाहियो भनेर उहाँकै छोराले भन्नुभएको थियो । मैले एउटी वृद्ध आमालाई सघाएको मात्रै हुँ । के भयो यस्तो ?'
क्यान्सरले गिजोलेको शरीरलाई भित्तामा अडेस लगाउँदै उहाँले मलाई बारम्बार आग्रह गरिरहनुभयो, 'बाबु, दिलशोभा नानीमाथि वज्रपात भयो, त्यो पनि मेरो कारणले, हे भगवान् !' उहाँले धेरैपटक भगवान्को नाम लिनुभयो । म चुपचाप सुनिरहेँ । उहाँकी जेठी बुहारी आइपुग्नुभयो, उहाँलाई सुत्न सजिलो बनाइदिनुभयो । उहाँका अनुसार दिलशोभा बारेमा समाचार आएदेखि उहाँ चिन्तित देखिन थाल्नुभयो रे । राधिका माले मलाई भनिरहनुभयो, 'बाबु, दिलशोभा नानीमाथि लगाइएको आरोप सबै झुटा हुन्, यो कुरा सबैलाई थाहा दिनु, नत्र मैले पापै-पापको आहालमा पौडनुपर्नेछ ।' सक्दो गरौंला भनेर म त्यहाँबाट बाहिरिएँ ।
(भण्डारी डकुमेन्ट्री फिल्म निर्माता हुन् ।)
Kantipur
दीपेन्द्र भण्डारी
यौन दुराचारको आरोप झेलिरहेकी दिलशोभाको फोन रेकर्डमा उल्लेख गरिएको मन्दिरअगाडि पुगेर म उभिएँ । कालिमाटीको व्यस्त सडक छेवैमा रहेको गणेश मन्दिरछेउ म जिन्सपाइन्ट र नर्थफेसको कालो ज्याकेटमा थिएँ । तर मलाई कसैले बोलाएन न कोही लिन नै आए । शनिबारको सिमसिमे झरीले रुझाउन थालेपछि कथित आरोपले छटपटाइरहेकी दिलशोभालाई सम्झदै ब्लक छापेको गल्लीभित्र छिरेँ । फोन रेकर्डअनुसार यही गल्लीबाट बाहिर उभिएकी महिलालाई लिन कोही आउनुपथ्र्यो, तर यहाँ कोही आएनन् । मन्दिरको ठ्याक्कै पछाडि घरको भुइँतलाको कोठामा पुग्दा खाटमा पल्टिरहेकी एउटी वृद्धा देखिइन् । धुम्म परेको दिन झनै लोडसेडिङले गर्दा कोठा मधुरो थियो । अनुहार चाउरी परेकी, निकै दुब्ली अँध्यारामा पनि निकै गोरी देखिन्थिन् । उनी मसँगैको सोफामा बसिन् र मेरा दुवै हात च्याप्प समाइन्, 'लौ बाबु, दिलशोभा नानीलाई जोगाउनुपर्यो, मेरो कारणले उनको जिन्दगी नै खेर जाने भयो, उनले जीवनभरि गरेका पुण्यजति सबै बालुवामा पानी हालेजस्तै भए ।' उनका आँखाबाट खसेको आँसुले मेरा औंलाहरू भिजे । म चुपचाप सुनी मात्रै रहेँ ।
उनी थिइन्, ७९ वर्षीया राधिका मानन्धर । पछिल्ला केही दिनयता सबैको ध्यान केन्दि्रत गर्दै आएको समाजसेवी दिलशोभा श्रेष्ठको 'यौन दुराचार' प्रकरणकी अर्को मुख्य पात्र । दिलशोभाले यिनै वृद्धाकहाँ राति सुत्नका लागि आमाघरका महिला पठाइदिएकी थिइन् सहयोगका लागि । खबर प्रकाशित भयो, दिलशोभाले यौन दुराचारका लागि आमाघरका महिलाहरू राति अन्यत्र सुत्न पठाउँछिन् भनेर । यत्रो प्रकरणमा मुछिएकी यी वृद्धा थिइन् मेरी श्रीमतीकी हजुरआमा अर्थात् मेरी बूढी सासू ।
वसन्तपुरदेखि पश्चिमतर्फ रहेको चसान्द टोल पुख्र्याैली भएका मानन्धरहरू धेरै पहिल्यै कालिमाटी झरेर व्यापार-व्यवसायमा सामेल थिए । मेरा बूढा ससुरा हरिहर मानन्धरका बाजेहरू पनि त्यो बेलाको सहरी घेरा मानिने विष्णुमती काटेर कालिमाटीमा व्यापार जमाउन आइपुगे । बाजे-ससुराका पालामा उहाँको परिवार चि साहु अर्थात् नुन व्यापारीका नामले त्यो क्षेत्रमा प्रसिद्धी कामाएका थिए । खाद्य संस्थानको चामल, आयल निगमको मट्टितेल र साल्ट ट्रेडिङको आधिकारिक बिक्रेता भएकाले समाजमा यो परिवारको स्थान उचो थियो ।
झन्डै ३० वर्षअगाडि राधिका मालाई पाठेघरको समस्या देखियो । उपचार क्रममा उहाँलाई २४ पटक भारतको भेलोर लगियो, ४ पटक अप्रेसन भयो । १३ वर्षअघि बाजे-ससुराको मृत्युपछि उहाँमा अन्य जटिल समस्या पनि देखिन थाले । बेहोस हुने, बढी रिसाउने, एकोहोरो जिद्धी गर्ने, बारम्बार बिरामी हुने क्रम चलिरह्यो । कान्छी छोरी-ज्वाइँ डाक्टर भएकाले उहाँले गर्न सक्ने सबै गर्नुभयो । आमालाई नयाँ घरमा राख्दा राम्रो हुन्छ कि भन्ने आशाले छोराहरूले उहाँकै लागि भनेर नयाँ घर बनाइदिए । घरको झ्यालढोकादेखि लिएर रङ र बत्तीसमेत उहाँकै रोजाइअनुसार राखिए । तर किन हो कुन्नि त्यो घरमा सर्न उहाँ मान्दै मान्नुभएन । तीर्थ लैजाने, सतसंगतमा बानी बसाउने गर्दै रहे, तर पनि उहाँमा अचम्मको बानी विकास हुँदै गयो । उहाँको सेवाका लागि भनेर ल्याइएका महिलाहरू विश्वासिला र चिनेजानेको हुनुपर्ने अनिवार्य सर्त थियो, किनकि उहाँ झपक्कै गहना लगाउन मन पराउनुहुन्थ्यो । जीउमा ४-५ तोलाका सिक्री, टप, औंठी, बाला कहिल्यै छुट्दैनथे । छोरा-बुहारी र आफन्तहरूलाई पनि सबैभन्दा ठूलो चिन्ता उहाँको गहनाको थियो । कतै गहना लुट्न आएकाले उहाँमाथि आक्रमण नगरून् । उहाँको कोठाबाट गहना, पैसा हराउने क्रम पनि बढिरहेको थियो । ८-९ महिनाअघि मात्रै तीनजना युवाले झन्डै एक लाख पर्ने हीराको टप, दुई तोलाको सिक्री र औंठी दिउँसै चोरेर भागेका थिए ।
सधैं बिरामी भइरहने हुनाले मेरा छोरीहरू उहाँलाई बिरामी मा भन्छन् । छोरा-बुहारीहरू काममा व्यस्त, नाति-नातिनाहरू पनि कोही विदेशमा कसैको बिहे भइसकेको, अनि बूढीको एकोहोरो जिद्धी स्वभावले गर्दा घरमा बेला-बेला खटपट पनि पर्ने गथ्र्यो । चार वर्षअगाडि उहाँ कसैलाई खबरै नगरी दिलशोभाको आमाघर पुग्नुभएछ । छोराछोरीले अनेक गर्दा पनि नमानेपछि अन्ततः २ हप्तापछि घर र्फकनुभयो । त्यसपछि जब मन बहलाउनुपर्यो कि उहाँ त्यतै जान थाल्नुभयो । यो चार वर्ष अवधिमा उहाँ जम्मा चारपटक बस्ने गरेर जानुभयो, एकपटक एक हप्ता बाँकी दुईपटक ३-४ दिन गरी । उहाँ आमाघरको विशेष कार्यक्रम र दिलशोभाको जन्मदिनको अवसर पारेर छोरा-बुहारीहरूसँग गइरहनुहुन्थ्यो । दिलशोभा नानीकहाँ जाँदा माइतीमा गएजस्तो लाग्थ्यो रे उहाँलाई ।
बाहिर सिमसिमे पानी अझै रोकिएको थिएन, आधाजसो रुझेका कपडा टकटकाउँदै अधबैंसे उमेरकी एउटी महिला कोठाभित्र छिरिन् । 'ए मिरा, आयौ ?' राधिका माले यति भन्दा-नभन्दै हातको सानो ब्याग कुनामा राखेर हामी दुवैलाई उनले नमस्कार गरिन् । 'बाबुले चिन्नुभयो ? पत्रिकामा नाम आएको नानी यिनै हुन् नि ।' अस्ति दिलशोभाले नचाहिने काममा लगायो भनेर भन्ने । धर्मकुमारी थापा, अर्थात दिलशोभाले राति मेरी बूढी सासूकहाँ राति सुत्नका लागि पठाइदिएकी सहयोगी । उनी शान्त थिइन्, फुङ्ग उडेको उनको अनुहारमा कुनै शृङ्गार थिएन, न त गरगहना नै । राधिका मा बोलिरहँदा उनी हाम्रो कुरा सुनेर बसिरहिन् । कालिमाटीका घरमा उनलाई सबैले मिरा भन्थे । दुई हप्ताअघि मात्रै मैले पहिलोपटक उनलाई भेटेको थिएँ । बिहानै मारवाडी साहुकहाँ सुरक्षाकर्मीको काम गर्थिन्, त्यहाँबाट मासिक आठ हजार तलब आउँथ्यो । उनी भन्थिन्, 'दसैं-तिहार चाडबाड केही भन्न नपाइने । त्यसपछि आमाघर गयो, दस किलो चामलको भात पकाएर साँझ नछिप्पिँदै कालिमाटी कुरुवा बस्न आउने ।' उनकी एउटी छोरी थिइन्, उनी होस्टलमा बसेर १२ कक्षा पढ्थिन्, त्यतिखेर म सबैभन्दा यही कुराले प्रभावित भएको थिएँ, 'हजुर मलाई खानबस्न त मिलेकै छ, यो कमाइले छोरीको फिस र होस्टल खर्च धानेको छु ।' त्यो दिन उनी उत्साहित देखिन्थिन् ।
मिरा दिदीलाई यसो हेरेँ, उनी केही नबोली एकोहोरो मलाई हेरिरहेकी थिइन् । 'मैले त माफी मागे हुन्छ भनेको बाबु, तर यो मिरा त मान्दै मान्दिन, यिनीहरूलाई मुद्दा हाल्नुपर्छ पो भन्छे,' मा बोल्नुभयो । मिरा दिदी बोलिन्, 'अड्डा-अदालत कहाँ जानुपर्ने हो, जाने हो सर । हामी दुःखी मानिसलाई झनै दुःखी बनाउने । हाम्रो इज्जतमाथि खेल्ने । हाम्रा लागि पनि न्यायनिसाफ त बाँचेकै होला नि,' उनी आक्रोशित बनिन् ।
राधिका माको सहयोगका लागि दिलशोभाले पठाइदिएकी मिरा दोस्रो महिला थिइन्, अलि पहिले एउटी वृद्धा आएकी थिइन्, तर उनी धेरै दिन बसिनन् रे, मैलेचाहिँ उनलाई कहिल्यै देखिनँ । मिरा भने माघको १६ गतेबाट यहाँ बस्न आएकी रहिछन् । दिलशोभाले फोनैबाट यस्तो लुगा लगाएकी महिला आउँछे भनेपछि राधिका मा मन्दिर छेवैमा कुर्नुभएछ, तर उनी त तरकारी बजारमा पो पुगिछन् । पहिलोपटक भेट नभएपछि दोस्रोपटक दिलशोभा आफैंले मन्दिर अगाडिसम्म मिरालाई छाडेर आएकी रहिछन् ।
मिराको कुरा सुनेपछि मैले दिलशोभालाई फोन गरेँ । उहाँको स्वर दबेको र निकै थाकेजस्तो लाग्थ्यो । म राधिकाको नातिनी-ज्वाइँ भनेर परिचय दिएपछि उहाँ फोनैमा रुन थाल्नुभयो । 'खै बाबु के सोचेर आमाको सेवा गरूँ भनेको थिएँ, के भयो-भयो,' उहाँ झन् रुन थाल्नुभयो । मैले दिलशोभालाई कहिल्यै भेटेको छैन, टाढाबाट देखेको मात्रै थिएँ, फोनमा बोलेको पनि यो नै पहिलोपल्ट थियो । तर उहाँको सामाजिक कामका बारेमा चाहिँ मलाई जानकारी थियो । मलाई यति जानकारी पनि थिएन कि राधिका मा बेला-बेला बस्न जाने वृद्धाश्रम त्यही दिलशोभाकै हो भन्ने पनि ।
फोनमा दिलशोभाले भन्नुभयो, 'बाबु, आमा आफ्नो घरको त्यत्रो सुखसुविधा त्यागेर पनि हामीकहाँ रमाएको देख्दा मलाई औधी खुसी लाग्थ्यो । म उहाँलाई आमाजस्तै मान्थेँ र उहाँको समस्या देख्दा कसरी सेवा गरूँ जस्तो लाग्थ्यो । आमाका लागि राति सुत्ने सहयोगी चाहियो भनेर उहाँकै छोराले भन्नुभएको थियो । मैले एउटी वृद्ध आमालाई सघाएको मात्रै हुँ । के भयो यस्तो ?'
क्यान्सरले गिजोलेको शरीरलाई भित्तामा अडेस लगाउँदै उहाँले मलाई बारम्बार आग्रह गरिरहनुभयो, 'बाबु, दिलशोभा नानीमाथि वज्रपात भयो, त्यो पनि मेरो कारणले, हे भगवान् !' उहाँले धेरैपटक भगवान्को नाम लिनुभयो । म चुपचाप सुनिरहेँ । उहाँकी जेठी बुहारी आइपुग्नुभयो, उहाँलाई सुत्न सजिलो बनाइदिनुभयो । उहाँका अनुसार दिलशोभा बारेमा समाचार आएदेखि उहाँ चिन्तित देखिन थाल्नुभयो रे । राधिका माले मलाई भनिरहनुभयो, 'बाबु, दिलशोभा नानीमाथि लगाइएको आरोप सबै झुटा हुन्, यो कुरा सबैलाई थाहा दिनु, नत्र मैले पापै-पापको आहालमा पौडनुपर्नेछ ।' सक्दो गरौंला भनेर म त्यहाँबाट बाहिरिएँ ।
(भण्डारी डकुमेन्ट्री फिल्म निर्माता हुन् ।)
Kantipur
दीपेन्द्र भण्डारी
No comments:
Post a Comment